विद्युत अपडेट

  • प्राधिकरण : ९६९७ मे.वा.घन्टा
  • सहायक कम्पनी : २१४९ मे.वा.घन्टा
  • निजी क्षेत्र : २७५४८ मे.वा.घन्टा
  • आयात : मे.वा.घन्टा
  • निर्यात : ८०६६ मे.वा.घन्टा
  • ट्रिपिङ : ८० मे.वा.घन्टा
  • ऊर्जा माग : ३९४७४ मे.वा.घन्टा
  • प्राधिकरण : मे.वा.
  • सहायक कम्पनी : मे.वा.
  • निजी क्षेत्र : मे.वा.
  • आयात : मे.वा.
  • निर्यात : मे.वा.
  • ट्रिपिङ : मे.वा.
  • उच्च माग : १८३० मे.वा.
२०८१ मङ्सिर १८, मङ्गलबार
×
जलविद्युत सोलार वायु बायोग्यास पेट्रोलियम अन्तर्राष्ट्रिय जलवायु ऊर्जा दक्षता उहिलेकाे खबर हरित हाइड्रोजन ईभी सम्पादकीय बैंक पर्यटन भिडियो छापा खोज प्रोफाइल ऊर्जा विशेष ऊर्जा

हिमालको हिउँ पग्लेर बगेको पानी नितान्त पानीमात्र हुँदैन । हजारौं लाखौं मान्छेको बाँच्ने आधार पनि हुन्छ । यही पानीले मुलुकलाई समृद्धितर्फ डोर्याइरहेको हुन्छ । मुलुकमा दर्जनौं हिमाल छन् । यी हिमालको ओतले नै सर्वसाधारणको दैनिकी सजिलो बनाउँदै ल्याएको छ । सँगसँगै मुलुकको अर्थतन्त्रको जग हाल्ने काम पनि सुरु भएको छ, जलविद्युत उत्पादनबाट ।

सोलुखुम्बु जिल्ला हुँदै बग्ने सोलुखोला एक ‘हिउँखोला’ हो । यही खोलामा अहिले निर्माण भइरहेको छ– साढे २३ मेगावाटको ‘सोलु जलविद्युत आयोजना’ । अप्पर सोलु हाइड्रो इलेक्ट्रिक कम्पनीले आयोजना निर्माण गरिरहेको छ । सदरमुकाम सल्लेरीदेखि ५ किलोमिटर दुरीको आयोजनाको ४० प्रतिशत निर्माण सकिएको छ । आयोजना खोलाको पानीको बहाब (नदी प्रवाही) मा आधारित हो ।

सरकारले अध्ययन गरेर निजी क्षेत्रलाई निर्माण गर्न दिएका ६ आयोजना (सुपर सिक्स) मध्ये सोलु एक हो । ऊर्जा मन्त्रालयले सन् २०१० (वि.सं. २०६७) मा प्रतिस्पर्धा गरेर निजी क्षेत्रलाई निर्माणको जिम्मा दिएको थियो । सुरु अध्ययनमा आयोजनाको क्षमता १५.३४ मेगावाट थियो । आयोजनाको प्रवद्र्धकले थप अध्ययन गरेर क्षमता २३.५ मेगावाट पु¥याएको थियो । सन् २०१५ को मध्यबाट निर्माण सुरु गरिएको आयोजना २२ महिनाभित्र निर्माण पूरा गर्ने लक्ष्य छ ।

आयोजनाको प्रगति

कम्पनीले २०७३ माघ दोस्रो सातासम्म दिएको जानकारी अनुसार आयोजनाको ४० प्रतिशत निर्माण सकिएको छ । बाँधस्थलको सबैभन्दा बढी भौति प्रगति छ । बाँध क्षेत्रको निर्माण करिब ७० प्रतिशत पूरा भएको छ । यस्तै, बाँधभन्दा १ सय २० मिटर तल डिसेन्डर (बालुवा थिग्र्याउने पोखरी) निर्माण भइरहेको छ । यसको काम करिब २० प्रतिशत पूरा भएको कम्पनीले जानकारी दिएको छ ।

खोलाको पानी विद्युतगृहसम्म पु¥याउने ‘लो प्रेसर पेनस्टक पाइप’ बिछ्याउने काम २२ प्रशित सकिएको छ । ‘सर्जट्यांक’ र विद्युतगृहको निर्माणले पनि गति लिएको छ । सर्जट्यांकको ४२ प्रतिशत र विद्युतगृहको ३८ प्रशितमा काम पूरा भएको छ । यसैगरी, इलेक्ट्रो मेकानिक इक्विपमेन्टको आयात तथा जडान सुरु भइसकेको छ ।

संरचनागत विवरण

सोलु खोलाको पानी नियन्त्रण गर्न ५ मिटर उचाई र ३८ मिटर लम्बाईको बाँध निर्माण निर्माण भइरहेको छ । बाँधको पानी आवश्यक परेको समयमा रोक्न र बढी हुँदा खोल्न ३ मिटर लम्बाई तथा ३ मिटर उचाईकै २ वटा गेट भएको ‘स्लुइस’ निर्माण गरिएको छ ।

आयोजनामा १.२ मिटर उचाई र ४.३ मिटर लम्बाईका ३ वटा इन्टेक गेट रहनेछन् । तीन वटै गेटको निर्माण सकिएको छ । खोलाको पानी पेनस्टक पाइपबाट विद्युतगृहसम्म पठाउनुअघि डिसेन्डरमा जम्मा गरेर बालुवा, ढुंगालगायत फोहोर थिग्र्याउने गरिन्छ । डिसेन्डरमा थुप्रिएको बालुवा, ढुंगाजस्ता फोहोर फ्लसिङ गर्न (बाहिर फाल्न) ‘सेडिमेन्ट फ्लसिङ स्टिम’ जडान गरिनेछ । आयोजनाले नै नेपालमा पहिलो पटक यो प्रविधि भित्र्याएकाे हो । निजी क्षेत्रका अन्य आयोजना पनि यही प्रविधि जडान गर्ने गरी डिजाइन भएका छन ।

डिसेन्डरमा छानिएको पानी विद्युतगृहसम्म पुर्याउन ‘लो प्रेसर’ र ‘हाइ प्रेसर’ पेनस्टक पाइप जडान गरिने भएको छ । २.५ मिटर ब्यास र १.९ मिटर उचाईका पेनस्टक पाइप ठेकेदार ‘सिई कन्सट्रक्सन’ले आयोजनास्थलमै वर्कसप राखेर निर्माण गर्दै जडान गरिरहेको छ । कूल ४.३ किलोमिटरको पाइपमध्ये ३ सय ९ मिटर लो प्रेसर र ४ सय मिटर हाई प्रेसर संरचनामा पर्छ । यो बीचमा १ सय ७० मिटर सुरुङ पनि निर्माण हुँदैछ ।

विद्युतगृहभन्दा माथि सडक रहेको तथा केही ठाउँ पहिरोको जोखिम देखिएकाले सुरुङ निर्माण गर्नुपर्ने देखिएको हो । विद्युतगृहमा ११.७५ मेगावाट विद्युत उत्पादन गर्ने २ वटा जेनेरेसन युनिट राखिनेछ । आयोजनाबाट वार्षिक १३२.५ गिगावाट आवर विद्युत उत्पादन हुनेछ ।

प्रसारण लाइन निर्माण

आयोजनाबाट उत्पादन हुने विद्युत नेपाल विद्युत प्राधिकरणले निर्माण गर्ने १३२ केभीको सोलु कोरिडोरमा जडान हुनेछ । आयोजनाको विद्युतगृहबाट ३ किलोमिटर दुरीको तिन्ला गाविसस्थित लम्मानेमा निर्माण हुने सबस्टेसनमा प्रवद्र्धक आफैंले प्रसारण लाइन निर्माण गर्नुपर्नेछ । लम्माने सबस्टेसनसम्म १२ वटा टावर स्वदेशकै ऊर्जा इन्टरनेशनलले निर्माण गर्ने तय भएको छ । प्रसारण लाइनको अध्ययन, डिजाइनलगायत काम पूरा भएको कम्पनीले जनाएको छ ।

कम्पनीले प्रसारण लाइन समयमै निर्माण गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ । तर, प्राधिकरणले सोलु कोरिडोरको काम निकै सुस्त गरिरहेको छ । उक्त कोरिडोर निर्माणक्रममा ठेकेदार छनोटमा देखिएको विवादले पनि निर्माण ढिलाइ हुँदै गएको छ । आगामी २२ महिनाभित्र आयोजनाबाट विद्युत उत्पादन सुरु हुँदा प्रसारण लाइन निर्माण नहुने प्रवद्र्धकको चिन्ता छ । तोकिएको समयसम्म प्रसारण लाइन तयार नभए प्राधिकरणले निर्माण गरिरहेको ओखलढुंगा–सल्लेरी ३३ केभी प्रसारण लाइनबाट विद्युत राष्ट्रिय प्रणालीमा जोड्ने योजना छ ।

ओखलढुंगा सबस्टेसनको निर्माण अहिले अन्तिम चरणमा पुगेको प्राधिकरणले जानकारी दिएको छ । ओखलढुंगा–सल्लेरी कम क्षमताको लाइनबाट ८ देखि १० मेगावाटमात्रै प्रणालीमा आवद्ध हुन सक्छ । बाँकी विद्युत खेर फाल्नु पर्ने बाध्यताले पनि प्रवर्द्धकले छिटो प्रसारण लाइन निर्माण गर्न प्राधिकरणलाई आग्रह गर्दै आएको छ । तोकिएको समयमा प्रसारण लाइन निर्माण नगरे वा अन्य कुनै कारणले प्राधिकरणले विद्युत लिन नसके कूल ऊर्जा उत्पादनको ४५ प्रतिशत क्षतिपूर्ति तिर्नुपर्ने प्रावधान विद्युत खरिद सम्झौता (पिपिए) मा उल्लेख छ । प्राधिकरणले प्रसारण लाइन निर्माणमा ढिलाइ गर्दा उपलब्ध विद्युत बेच्न पाउँदैन भने उलटो क्षतिपूर्ति समेत तिर्नुपर्ने हुन्छ । यसो हुँदा प्राधिकरणलाई अनावश्यक वित्तिय भार थपिने देखिन्छ ।

लगानी

आयोजनामा ८ वटा बैंकले ७५ प्रतिशत ऋण लगानी गरेका छन् भने २५ प्रतिशत स्वपुँजी छ । लक्ष्मी बैंकको अगुवाइमा नेपाल इन्भेष्टमेन्ट, एनएमबी, एभरेस्ट, एनआइसी एसिया, ग्लोबल आइएमई, लुम्बिनी, सेन्चुरी कमर्सियल बैंक र जलविद्युत लगानी तथा विकास कम्पनीले ३ अर्ब ७ करोड ५० लाख रुपैयाँ ऋण लगानी गरेका छन ।

लक्ष्मी, नेपाल इन्भेष्टमेन्ट र एनएमबी बैकले ५०÷५० करोड रुपैयाँ लगानी गरेका छन । यस्तै, आयोजनामा एभरेष्ट बैकको ४० करोड, एनआइसी एसियाको ३४ करोड १२ लाख ५० हजार, सेन्चुरी कमर्सियलको २४ करोड ३७ लाख ५० हजार, जलविद्युत कम्पनीको २० करोड, ग्लोबल आइएमई र लुम्बिनी बैकको १९.५०÷१९.५० करोड रुपैयाँबराबरको लगानी छ । आयोजनाको ऋण सम्झौता हुँदा अनुमानित लागत ४ अर्ब १० करोड रुपैयाँ निर्धारण गरिए पनि सम्पन्न हुँदा ४ अर्ब ४० करोड पुग्ने अनुमान गरिएको छ

आयोजनाको क्षमता विस्तार गरी १५.३४ बाट २३.५ मेगावाट पु¥याउँदा लागत ३ अर्ब ९६ करोड रुपैयाँ अनुमान गरिएको थियो । सन् २०१२ बाट निर्माण सुरु गर्ने तालिका रहे पनि प्राधिकरणले समयमा पिपिए नगर्दा काम सुरु गर्न ढिला भएको यही कारणले लागत थपिन गएको कम्पनीको दाबी छ । निर्माण सुरु गर्न ढिला भए पनि सन् २०१८ को अक्टोबरसम्म आयोजनाले व्यापारिक गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ ।

सिभिल, हाइड्रो मेकानिकल र प्रसारण लाइन निर्माण

आयोजनाको विभिन्न चरणमा निर्माण जिम्मा दिइएको छ । सिभिल तथा हाइड्रो मेकानिकलतर्फको ठेक्का नेपालकै सिई कन्सट्रक्सनलाई दिइएको छ । यस्तै, इलेक्ट्रो मेकानिकल निर्माणको जिम्मा भारतको एन्ड्रिज हाइड्रोले लिएको छ । ३ किलोमिटर प्रसारण लाइन निर्माण नेपाली कम्पनीले पाएको छ ।

प्रतिक्रिया दिनुहोस

© 2024 Urja Khabar. All rights reserved
विज्ञापनको लागि सम्पर्क +९७७-१-५३२१३०३