विद्युत अपडेट

  • प्राधिकरण : ९०६४ मे.वा.घन्टा
  • सहायक कम्पनी : १२८७९ मे.वा.घन्टा
  • निजी क्षेत्र : ४५४२० मे.वा.घन्टा
  • आयात : मे.वा.घन्टा
  • निर्यात : १९१९० मे.वा.घन्टा
  • ट्रिपिङ : मे.वा.घन्टा
  • ऊर्जा माग : ६७३६३ मे.वा.घन्टा
  • प्राधिकरण : मे.वा.
  • सहायक कम्पनी : मे.वा.
  • निजी क्षेत्र : मे.वा.
  • आयात : मे.वा.
  • निर्यात : मे.वा.
  • ट्रिपिङ : मे.वा.
  • उच्च माग : २९११ मे.वा.
२०८२ भदौ ६, शुक्रबार
×
जलविद्युत सोलार वायु बायोग्यास पेट्रोलियम अन्तर्राष्ट्रिय जलवायु ऊर्जा दक्षता उहिलेकाे खबर हरित हाइड्रोजन ईभी सम्पादकीय बैंक पर्यटन भिडियो छापा खोज प्रोफाइल ऊर्जा विशेष ऊर्जा

काठमाडौँ । ऊर्जा खबरले हरेक शुक्रबार प्रकाशन गर्दै आएको ज्ञानवर्द्धक स्तम्भ ‘ऊर्जा ज्ञान’ अन्तर्गत  यो साता हामीले ‘वातावरण तथा जलवायुमा ऊर्जा क्षेत्रकाे असर र समधान’का विषयमा जानकारी दिने प्रयास गरेका छौँ । अघिल्लो साता 'ऊर्जा भण्डारण र यसको महत्त्व'का विषयमा जानकारी प्रस्तुत गरेका थियौँ ।

(क) ऊर्जा क्षेत्रबाट वातावरण र जलवायुमा परेको असर

ऊर्जा क्षेत्र जलवायु परिवर्तन र वातावरणीय प्रदूषणको सबैभन्दा ठूलो कारणहरूमध्ये एक हो । यसले हावा, पानी, र जमिनको वातावरणलाई असर गर्छ र विश्वभर उत्सर्जित हरितगृह ग्यासको ठूलो हिस्साका लागि जिम्मेवार छ । ऊर्जा क्षेत्रमा वातावरणीय र जलवायु समस्याहरु निम्नानुसार छन् :

१. हरितगृह ग्यास उत्सर्जन

  • मुख्य स्रोतः बिजुली उत्पादन, पकाउने–तताउने कार्य, यन्त्र उपकरण र सवारी साधन सञ्चालनका लागि कोइला, पेट्रोलियम, र ग्यास जलाउने कार्य । 
  • प्रभावः कार्बन डाइअक्साइड, मिथेन, र नाइट्रस अक्साइड जस्ता हरितगृह ग्यासको उत्सर्जन बढाउँछ, जसले पृथ्वीको तापमान बढाउँछ ।
  • जलवायु जोखिमः उच्च मौसम परिवर्तन, समुद्री सतहको वृद्धि, र वर्षाको ढाँचामा परिवर्तन ।

२. वायु प्रदूषण

  • उत्सर्जनः सल्फर डाइअक्साइड, नाइट्रोजन अक्साइड र वायुमा नाङ्गो आँखाले देख्न नसकिने तरल वा ठोस कणको मिश्रण (पार्टिकुलेट म्याटर) ।
  • स्वास्थ्य प्रभावः श्वासप्रश्वास सम्बन्धी रोग, मुटु रोग र असामयिक निधन ।
  • स्रोत: थर्मल पावर प्लान्ट, डिजेल जेनेरेटरहरू, औद्योगिक इन्धन दहन ।

३. जल प्रदूषण

  • थर्मल पावर प्लान्टहरू चिस्याउन अत्यधिक मात्रामा पानी आवश्यक पर्छ ।
  • जलविद्युत् उत्पादनले नदीको जीवन प्रणालीमा क्षति, माछाको आवागमनमा अवरोध र पानीको गुणस्तरमा असर गर्छ ।
  • तेल र ग्यास उत्पादन तथा चुहावटले जलस्रोत प्रदूषित बनाउँछ ।

४. भूमिको क्षय र वासस्थानमा क्षति

  • खनिज उत्खनन्: कोइला, पेट्रोलियम तथा युरेनियम उत्खननले वातावरण र पारिस्थितिक प्रणालीमा क्षति पुर्‍याउँछ ।
  • पूर्वाधार विकासः बाटो, पाइपलाइन, र विद्युतीय प्रसारण लाइनले वन्यजन्तुको बासस्थान टुक्र्याउँछ ।
  • नवीकरणीय ऊर्जाः ठूला सौर्य र वायु ऊर्जा केन्द्र स्थापना गर्दा भूमिको उपयोगमा असर पार्न सक्छ ।

५. जलवायु जोखिम

  • विपत्: भीषण वर्षा, बाढी, अत्यधिक गर्मी, खडेरी, खण्डवृष्टी, हिमगलनमा वृद्धि, आँधी जस्ता विपत् निम्त्याई पूर्वाधार नष्ट गर्छ ।
  • मौसम प्रणालीमा उच्च परिवर्तन 

६. समाधान र न्यूनीकरणका उपाय
    
(क) स्वच्छ ऊर्जातर्फ रूपान्तरण

  • जीवाश्म (फोसिल) इन्धनबाट स्वच्छ ऊर्जामा रूपान्तरण गर्नुपर्छ ।
  • सौर्य, वायु, जलविद्युत्, बायोग्यास जस्ता नवीकरणीय स्रोतहरूको प्रयोग बढाउनु पर्छ ।

(ख) ऊर्जा दक्षता

  • ऊर्जाको खपत घटाउने प्रविधिको विकास र प्रयोग
  • भवन, उद्योग, र यातायात क्षेत्रमा ऊर्जा खेर जान नदिने प्रविधिको प्रवद्र्धन

(ग) कार्बन मूल्य निर्धारण र कर

  • पर्यावरणीय लागतलाई मूल्यमा समावेश गर्ने
  • कार्बन कर लागू गर्ने
  • कार्बन उत्सर्जन सीमा तथा व्यापार प्रणाली (क्याप एण्ड ट्रेड सिस्टम) अपनाउने ।

(घ) प्रकृतिमा आधारित समाधानहरू

  • पारिस्थितिक प्रणालीको पुनर्स्थापनामा सहयोग हुने किसिमका हरित ऊर्जाको उत्पादन र खपतमा विस्तार गर्ने
  • रुख रोप्ने, फोहर जलाशय पुनर्स्थापना गरी उत्सर्जन घटाउने र जैविक विविधता जोगाउने
  • दहनशील इन्धनको प्रयोग न्यूनीकरण गर्ने

(ङ) ऊर्जामा आधारित अर्थतन्त्रको सुदृढीकरण

  • ऊर्जा क्षेत्रमा प्रयोग गरिएका सामग्री पुनः प्रयोग र पुनर्चक्रण
  • सौर्य प्यानल, ब्याट्री, र यायु ऊर्जा प्लान्टका टर्बाइनमा प्रयोग भएका सामग्रीको पुनः उपयोग र पुनर्चक्रण गर्ने

७. रूपान्तरणका चुनौती

  • कार्बन उत्सर्जन बढी गर्ने ऊर्जा स्रोतमाथिको निर्भरता : कार्बन उत्सर्जन बढी गर्ने ऊर्जा स्रोतहरू जस्तै, दाउरा, कोइला, पेट्रोलियम जस्ता जीवाश्म इन्धनमाथिको निर्भता बढी छ । यस्तो निर्भरता आर्थिक र राजनीतिक दबाबका कारण यस्तो निभर्रता तत्काल हटाउन कठिन हुने देखिन्छ ।
  • न्यायपूर्ण रूपान्तरणः खनिज तथा जीवाश्म इन्धनमा आधारित रोजगार तथा जीविकोपार्जन गर्ने समुदायका मासिनलाई वैकल्पिक व्यवस्था गरी संरक्षण गर्न चुनौतीपूर्ण छ ।

प्रतिक्रिया दिनुहोस

© 2025 Urja Khabar. All rights reserved
विज्ञापनको लागि सम्पर्क +९७७-१-५३२१३०३