काठमाडौँ । ऊर्जा खबरले हरेक शुक्रबार प्रकाशन गर्दै आएको ज्ञानवर्द्धक स्तम्भ ‘ऊर्जा ज्ञान’ अन्तर्गत यो साता हामीले विद्युत् प्रसारण र वितरण लाइनका विषयमा जानकारी प्रस्तुत गरेका छन् । अघिल्लो साता विद्युत् पहुँच, ऊर्जा सङ्कट र समाधानका विषयमा जानकारी प्रस्तुत गरेका थियौँ ।
(१) विद्युत् प्रसारण भनेको के हो ?
उत्तरः विद्युत् प्रसारण भनेको विद्युत् ऊर्जा उत्पादन हुने स्थान (जस्तै, विद्युत्गृह वा जलविद्युत् आयोजनाहरू) बाट प्रयोग हुने स्थान (घर, उद्योग, कम्पनीहरू) तर्फ विद्युत् ऊर्जा सर्नु हो ।
(२) विद्युत् प्रसारणका मुख्य प्राविधिक पक्षहरू के के हुन् ?
उत्तर : विद्युत् प्रसारणका मुख्य प्राविधिक पक्ष निम्नानुसार छन् :
(३) ग्रिड प्रणाली भनेको के हो ?
उत्तर : विद्युत्गृहहरू र उपभोग केन्द्रहरूलाई जोडेर प्रसारण लाइनहरूले बनाउने सञ्जाललाई नै ग्रिड प्रणाली भनिन्छ । यसले विद्युत् साझेदारी र विश्वसनीयता सुनिश्चित गर्छ । उदाहरणका लागि माथिल्लो तामाकोशी वा कालीगण्डकी ए विद्युत्गृहबाट उत्पादन भएको विद्युत् उच्च भोल्टेजका प्रसारण लाइनमार्फत काठमाडौँ वा अन्य स्थानहरूमा पठाइन्छ ।
यसले विद्युत् आपूर्तिको निरन्तरता सुनिश्चित गर्ने, विभिन्न स्रोत (जलविद्युत्, सौर्य, वायु, थर्मल, बायोमासलगायत) बाट उत्पादन भएको विद्युत् एकीकृत गर्न मद्दत गनुका साथै विभिन्न क्षेत्रहरूमा आपूर्ति र मागको सन्तुलन मिलाउन सघाउँछ ।
(६) विद्युत् वितरण भनेको के हो ?
उत्तरः विद्युत् वितरण भनेको विद्युत् प्रसारण प्रणालीबाट अन्तिम उपभोक्ताहरू जस्तै आवासीय घर, व्यवसाय, कारखाना, र खेतहरूमा विद्युत् पुर्याउने प्रक्रिया हो ।
(७) विद्युत् वितरणका मुख्य अङ्गहरूः
(८) उपभोक्ताको भोल्टेज स्तरहरूः
(९) वितरण प्रणालीमा विद्युत् प्रवाहकाे रेखा
जस्तै, भरतपुरको १३२/३३ केभी सबस्टेशनबाट विद्युत् ३३ केभीमा रूपान्तरण गरी विभिन्न फिडरहरू मार्फत घर र उद्योगहरूमा वितरण गरिन्छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरण नेपालको अधिकांश क्षेत्रमा विद्युत् वितरणको प्रमुख सेवा प्रदायक हो ।
(१०) वितरण सञ्जालमा देखिने समस्याः
(११) बलियो वितरण सञ्जालको महत्त्व: