काठमाडौं । उदयपुर जिल्लामा पहिचान भई निर्माण अघि बढ्न लागेको सुनकोसी कम स्टोरेज डाइभर्सन आयोजनाको डाईभर्सन सुरुङको अध्ययन पूरा भएको छ । नेपाल सरकारका लागि जापान अन्तराष्ट्रिय सहयोग नियोग (जिका) ले सन् १९८५ मा तयार गरेको कोसी बेसिनको जलस्रोत विकास सम्बन्धि गुरुयोजना अन्तर्गतका आयोजनाको प्रस्तावित सुरुङको अध्ययन पूरा भएको हो ।
आयोजना अन्तर्गतको सुनकोसी डाइभर्सन र कमला बाँधको आयोजनाको सुरुङको अध्ययन पूरा भएको विद्युत विकास विभागले जनाएको छ । यस्तै, दुवै डाइभर्सनको प्रस्तावित विद्युतगृह क्षेत्रको फिल्ड सर्वेक्षण कार्य पूरा गरी टोपोग्राफिकल नक्सा तयार भइसकेको पनि विभागले जनाएको छ । आयोजनाको लागि कमला ड्याम कम्प्लेक्स क्षेत्रमा ४१५ मिटर (१२ स्थानमा) ड्रिलिङ गर्नुपर्ने कार्य पनि पूरा भएको छ ।
सुनकोसी डाइभर्सन बाँध उदयपुर जिल्लाको सोरुङ्ग छाबिसे र खोटाङ्ग जिल्लाको डिकुवा गाविसमा पर्दछ । यो आयोजना पूरा भएपछि ६१.४ मेगावाट विद्युत उत्पादन हुनेछ ।
यस्तै, कमला बाँध उदयपुर जिल्लाको त्रिवेणी गाविस र धनुषा जिल्लाको तल्लो गोदार गाविसमा पर्दछ । यसबाट ३२ मेगावाट विद्युत उत्पादन हुनेछ ।
सुनकोसीको पानी कमला नदीमा मिसाई प्रदेश २ को सप्तरी, सिरहा, धनुषा र महोत्तरीका १ लाख ८१ हजार ८०२ हेक्टर खेतमा वर्षैभरि पानी उपलब्ध गराउन सकिने योजना छ । तर हिउँदयाममा कमला नदीमा पानी थोरै भएकाले पश्चिमी सिरहा र पूर्वी धनुषा मुश्किलले ८ हजार ५ सय हेक्टरमा मात्र सिँचाइ गर्न सक्छ । वर्षायाममा भने कमला सिँचाइबाट २५ हजार हेक्टर खेतमा पानी आपूर्ति हुन्छ ।