साझाले बनायाे १.५ मेगावाट बिजुली खपत गर्ने चार्जिङ डिपाे, ४० विद्युतीय बस सञ्चालन गर्दै

काठमाडौँ । साझा यातायात सहकारी संस्था लिमिटेडले काठमाडौं उपत्यकामा ४० वटा विद्युतीय बस सञ्चालनको तयारी पूरा गरेको छ । यसका लागि आवश्यक २० वटा चार्जिङ स्टेसन साझाको हाताभित्र निर्माण पूरा भएको छ ।

चीनबाट आयात गरिएका ९ मिटर लामा ४० वटा बस चार्जिङ स्टेसनको अभावमा सञ्चालनमा आउन सकेका थिएनन्, अब भने त्यो समस्या नरहेको साझाका अध्यक्ष कनकमणि दीक्षितले बताए । उनका अनुसार भोलि (मंगलबार) भौतिक योजना तथा यातायात मन्त्री रघुवीर महासेठले साझाको हाताभित्र त्यसको शुभारम्भ गर्ने कार्यक्रम रहेको छ ।

‘हामीले साझाकै हाताभित्र तीन महिना लगाएर १.५ मेगावाट क्षमता बराबरको विद्युत् खपत गर्न सक्ने क्षमताको चार्जिङ डिपो निर्माण गर्न सफल भयौँ,’ उनले सोमबार ऊर्जा खबरसँग भने, ‘यो देशकै सबैभन्दा ठूलो चार्जिङ डिपो भएको छ, हामी १२ मिटर लामा थप नयाँ विद्युतीय बस ल्याउने तयारीमा जुटेका छौँ ।’ यसका लागि समिति पनि गठन भइसकेको उनले जानकारी दिए ।

साझालाई सरकारले लगानी गरे अनुसार त्यसको एक तिहाई रकममात्र खर्च भएको पनि दीक्षितको भनाइ छ । वायु प्रदूषण कम गरी वातावरण र जनस्वास्थ्यका फाइदाका लागि ल्याइएको बसको परीक्षण साझा आफैँले गरेको छ । चीनबाट आयातित ४० वटा बसमध्ये ३ वटा गत जेठ १ गतेदेखि सञ्चालनमा ल्याइएको थियो ।

अहिले सञ्चालनमा आउने बसमा २६ सिट रहेको र ४५ मिनेटमा बस पूर्ण चार्ज (फुल चार्ज) हुने जनाइएको छ । एक पटक फुल चार्ज गरेपछि २०० किलोमिटरसम्म गुड्न चल्न सक्ने संस्थाले जानकारी दिएको छ ।

संस्थाका अनुसार बस होचो (लो फ्लोर) रहेकाले अपाङ्गता भएका व्यक्ति उक्लिन र ओर्लन सजिलो हुन्छ । बसभित्र ह्विलचेयर राख्नका लागि पनि स्थान रहेको छ । मोबाइल चार्ज गर्ने ठाउँ, गन्तव्यका बारेमा जानकारी र अरु सूचना देखिने गरी बोर्डको व्यवस्था गरिएको छ । अरु बसभन्दा यी बस यात्रुका लागि बढी आरामदायी रहेको संस्थाको दाबी छ ।

पेट्रोलियम पदार्थका सवारीसाधन जस्तो वातावरण प्रदूषण नगर्ने बसमा ध्वनिको प्रदूषण पनि अरूमा भन्दा कम रहेको छ । बसमा थर्काइ (भाइब्रेसन) पनि कम छ । पेट्रोलियम पदार्थबाट चल्ने बसभन्दा विद्युतीय बसका लागि राम्रो सडक आवश्यक भएकाले उपत्यकाका सबै स्थानमा चलाउन कठिन हुने अध्येताहरू बताउँछन् ।

संस्थाले २०७९ असोज २२ गते चीनको सिएचटिसी किनविङ (नानजिन) अटोमोबाइल कम्पनी लिमिटेडसँग ४० वटा बस खरिदका लागि सम्झौता गरेको थियो । सो सम्झौतामा कम्पनीसँग बस र आवश्यक चार्जर खरिद गर्ने र पाँच वर्षसम्म मर्मत गर्ने उल्लेख छ ।

सम्झौता अनुसार कम्पनीले ४० वटा विद्युतीय बस र २० वटा चार्जरका लागि ३७ लाख ३८ हजार ५५० अमेरिकी डलर तथा आवश्यक तालिम र पाँच वर्षको मर्मतसम्भार र स्पेयर पार्टका लागि नेपाली ६ करोड ७३ लाख ६५ हजार ५५३ रुपैयाँ प्रदान गर्ने पनि उल्लेख छ ।

सरकारले २०७५ पुसमा विद्युतीय बस खरिदको निर्णय गरेको थियो । सोही अनुसार २०७६ असारमा बस खरिदको जिम्मेवारी साझालाई दिने निर्णय भएको थियो । यसैका आधारमा भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालयले बस खरिद गर्न संस्थाको ३ अर्ब रुपैयाँ बराबरको सेयर खरिद गरेको थियो ।

देशमा विद्युत् उत्पादन बढिरहेकाले पनि विद्युतीय सवारी साधनलाई बढावा दिने सरकारले योजना बनाएको छ । विद्युतीय बसलाई लक्षित गरेर प्राधिकरणले विभिन्न स्थानमा चार्जिङ स्टेशन स्थापना गरिरहेको छ । संघले मात्रै होइन प्रदेश सरकार र स्थानीय तहले पनि विद्युतीय बस खरिद गर्दै जाने योजना बनाइएको छ । तीन वर्ष पहिले नै बागमती सरकार, काठमाडौं र ललितपुर महानगरपालिकाले साझा यातायातमार्फत बस खरिद गर्ने गरी संस्थाको सेयर खरिद गरेका थिए ।