कतै प्वाल नभएको जिलेबीभित्र गुलियो कसरी पस्यो होला ? यही जिज्ञासा जस्तै हरेक काममा चाहिने ‘बिजुली’ शुरूमा कसले, कसरी बनायो होला ? यस्तो कौतूहल जाग्नु स्वाभाविक हो, यसैले मलाई बिजुलीको कथा लेख्न प्रेरित गर्यो तर शुरू कहाँबाट गर्ने ? धेरै पर जान नसके पनि आजभन्दा करिब ३ हजार वर्ष अघिसम...}
१. राणाकाल
नेपालमा जलविद्युत्को इतिहास अध्ययन गर्दा आजभन्दा करिब सवा-शताब्दी अघि राणाशाहीको समयमा प्रधानमन्त्री चन्द्रशमशेर बेलायत घुमेर फर्केको समयतिर फर्किनु पर्छ । उनी भ्रमणबाट फर्के लगतै आफ्नो र भाइभारदारको दरबारमा पनि बेलायतजस्तै बिजुली बाल्ने चाहानाले ईन्जिनियर कर्णे...}
काठमाडौं । सन् १९४७ अगस्ट १५ मा भारतले स्वतन्त्रता पाएपछि मात्र देशमा चौतर्फी एवम् जनमुखी विकासका कार्यक्रमहरू अघि बढेका थिए । यही सन्दर्भमा, नेपाल र भारतबीच जलस्रोतको सदुपयोग गरी आ–आफ्नो देशमा सिँचाइ पूर्वाधार विस्तार गर्दै कृषि क्रान्तिमार्फत देशमा विकास गर्न सक्ने निर्णयका साथ विभिन्न समयमा...}
कुरा आजभन्दा ११० वर्ष अघिको हो, जतिबेला विश्व मानचित्रमा एउटा सानो देश नेपालमा जहाँनिया राणा शासन थियो । राजा नाममात्रका श्री ५ पृथ्वीविरविक्रम शाह थिए भने देशको सम्पूर्ण राजकीय अधिकार राणा प्रधानमन्त्री श्री ३ चन्द्रशमशेर जबरामा थियो । नेपाल कसैको औपनिवेशिक नभई एक स्वतन्त्र राष्ट्र भएता पनि वि...}
काठमाडाैं । विश्वको जलविद्युत् इतिहास सन् १८७८ बाट प्रारम्भ भएको हो । इङ्गल्याण्डको नर्थ भवरल्याण्ड गाउँको एउटा घरमा चिम बालेर यसको सुरुवात भएको देखिन्छ । वैज्ञानिक विलियम आर्मस्ट्रङ्गलाई जलविद्युत्को जन्मदाता मानिन्छ । त्यसको ४ वर्षपछि अमेरिकाको विसकन्सन राज्यबाट जलविद्युत्को व्यावसायिक उत्पादन सुर...}
