काठमाडौं । गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले नेपाल राष्ट्र बैंक, विराटनगर कार्यालयमा बैंक नोट स्रेडिङ एण्ड ब्रिकेटिङ सिस्टम (बीएसबीएस) को सुभारम्भ गरेका छन् । पुराना तथा काम नलाग्ने नोट धुल्याउने कार्यलाई आधुनिकीकरण र यान्त्रिकरण गर्ने उदेश्यले शुक्रबार आयोजित कार्यक्रममा ‘स्वीच अन’ गरेको बीएसबीएस सुरु गरेका हुन् ।
चलनचल्तीको निम्ति अयोग्य ठहरिएका नोटलाई जलाएर नष्ट गरिँदै आइएकोमा बीएसबीएस मेसिनको प्रयोगमार्फत स–साना टुक्रा बनाउने र स्वचालित प्रविधिबाट ब्रिकेट उत्पादन गर्ने उद्देश्यले उक्त प्रणाली अवलम्बन गरिएको हो । सो अवसरमा गभर्नर अधिकारीले बैंकको कार्यसम्पादनलाई आधुनिक र प्रविधिमैत्री बनाउने सन्दर्भमा बिएसबीसको सुरुवात एउटा महत्वपूर्ण उपलब्धि रहेको धारणा राखे।
बिएसबीएसमार्फत तयार गरिने ब्रिकेट प्रयोगको सम्भावित क्षेत्रबारे अध्ययन भइरहेको पनि अधिकारीले जानकारी दिए । साथै, बिएसबिएसलाई व्यवस्थित तुल्याउन नोट धुल्याउने नियमावली संशोधन र यससम्बन्धि कार्यविधि तर्जुमाको प्रक्रिया अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।
मेसिनले कटन, पोलिमरलगायत सबै किसिमका बैंक नोटका प्याकेट र बन्डललाई टुक्र्याएर ब्रिकेट तयार गर्दछ । मेसिन दुई खण्डमा रहन्छ । पहिलो खण्डले नोटलाई टुक्र्याउछ र दोस्रो खण्डले टुक्र्याएको नोटबाट ब्रिकेट बनाउछ । एक पटकमा २ सय केजीसम्म नोट राख्न सकिने मेसिनले प्रतिघन्टा एक सय केजि नोट टुक्र्याउछ । यसरी टुक्र्याएको नोटलाई प्रतिघन्टा २ सय केजीका दरले प्रशोधन गरी ब्रिकेट तयार गर्न सकिन्छ । यो मेसिन प्रतिवर्ष एक हजार घन्टा प्रयोग गर्न सकिनेछ ।
थापाथलीस्थित बैंकको निर्माणाधीन भवनसँगै विराटनगर, जनकपुर, वीरगञ्ज, पोखरा, सिद्धार्थनगर, नेपालगञ्ज र धनगढी कार्यालयमा उक्त प्रणाली जडान गरी सञ्चालनमा ल्याउने बैंकको योजना छ ।