कालंगा बेसीनको ६४ मेगावाट विद्युत प्रणालीमा ल्याउने तालिका असारमा पुग्यो

काठमाडौं । बझाङ जिल्लाको कालंगा नदी बेसिनमा निर्माणाधीन ६४.४९ मेगावाट विद्युत अबको ६ महिनाभित्र राष्ट्रिय प्रसारण प्रणालीमा जोडिने भएको छ । एउटै समूहले लगानी गरेका ३ जलविद्युत आयोजनाको विद्युत २०७९ असारभित्र प्रसारण प्रणालीमा जोडिन लागेको हो ।

कालंगा बेसिनमा अहिले ३८.४६ मेगावाटको माथिल्लो कालंंगागाड, १५.३३ मेगावाटको कालंगागाड र १०.७ मेगावाटको माथिल्लो सानीगाड जलविद्युत आयोजना निर्माणाधीन छन् । ३ वटै आयोजनाको निर्माण अन्तिम चरणमा पुगिसकेको छ ।

निर्माणाधीनमध्ये कालंगा हाइड्रो इनर्जी कम्पनी प्रवद्र्धक रहेको कालंगागाडको विद्युत आगामी चैतभित्र जोडिने भएको छ । आयोजनाबाट गत असोजमा विद्युत उत्पादन गर्ने लक्ष्य भएपनि गत बर्खामा आएको बाढी र पहिरोले संरचनामा पुर्याएको क्षतिको पुननिर्माण तथा मर्मत संभारको काम नसकिएकाले विद्युत उत्पादन तालिका फेरि धकेलिन पुगेको कम्पनीका सञ्चालक पुष्प चित्रकारले बताए ।

उनका अनुसार आयोजनाबाट गत आर्थिक वर्षभित्र ग्रिडमा जोडिने लक्ष्य थियो, तर कोरोना (कोभिड–१९) महामारीको असरले उपकरण आयात प्रभावित हुँदा र गत असार १ गते आएको बाढी पहिरोले आयाजनाको बाँध र सुरुङमा क्षति पुर्याएकोले उत्पादन तालिका लम्बिएको हो ।

स्थानीयले बाढीले बिगारेको संरचना पुनर्निर्माणको क्रममा काममा अवरोध गर्दा आयोजना प्रभावित हुन पुगेको थियो । आयोजनाकै कारण बर्खाको बाढीले स्थानीय क्षेत्रमा जन–धनको ठूलो क्षति भएको आरोप लगाउँदै स्थानीयले काम रोकेका थिए । लामो समयदेखिको अवरोध हटेपछि मात्रै आयोजनाको निर्माण सुचारु गर्न सकिएकाले लक्ष्यअनुसार विद्युत उत्पादन सुरु हुन नसकेको चित्रकारले बताए ।

स्थानीयसँगको समझदारीपछि पुनर्निर्माणको कामले गति लिएकोले आगामी चैतभित्र उत्पादन सुरु गर्ने लक्ष्य रहेको कम्पनीले जनाएको छ ।

 यो आयोजना सम्पन्न गर्न ३ अर्ब २० करोड रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको छ । आयोजनामा एनएमबी बैंकको अगुवाईमा ६ बैंकले ७५ प्रतिशत ऋण लगानी गरेका छन् । बाँकी २५ प्रतिशत स्वपुँजी लगानी छ ।

यस्तै, सानीगाड हाइड्रो कम्पनीले निर्माण गरिरहेको ३८.४६ मेगावाटको माथिल्लो कालंगागाड जलविद्युत आयोजनाको काम ९६ प्रतिशत बढी पूरा भएको छ । यो आयोजनाको पनि सबै काम पूरा गरेर आगामी असारभित्र विद्युत उत्पादन सुरु गर्ने लक्ष्य छ ।

यो आयोजनाको बाँध क्षेत्रको काम सकिएको छ । आयोजनाको ७ हजार ८ सय ५ मिटर लामो सुरुङ खन्ने काम सकिएर ढलानको काम भइरहेको छ । आयोजनाको १ हजार १ सय ५० मिटर पेनस्टक पाइप राख्ने काम भइरहेको छ । विद्युतगृहमा उपकरण जडानको काम पनि भइरहेको छ ।

आयोजनाबाट  २०७७ असारदेखि नै विद्युत उत्पादन सुरु गर्ने तालिका भए पनि भौगोलिक विकटता र सुरुङमा देखिएको समस्याका कारण प्रभावित हुँदा धकेलिएको चित्रकारले बताए । दोस्रो तालिका अनुसार आयोजनाबाट २०७८ भदौभित्र विद्युत उत्पादन गर्ने तालिका थियो तर, निषेधाज्ञा र बाढी पहिरोले सडक बगाएपछि उपकरण ढुवानीमा समस्या हुँदा काम प्रभावित भएको हो ।

यो आयोजना पूरा गर्न ६ अर्ब ९४ करोड रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको छ । आयोजनामा माछापुच्छ्रे बैंकको अगुवाइमा ८ बैंकले ऋण लगानी गरेका छन् ।

यसैगरी, १०.७ मेगावाटको माथिल्लो सानीगाड जलविद्युत आयोजनाको विद्युत पनि २०७९ असारभित्र ग्रिडमा जोडिनेछ । बुङ्गल हाइड्रो कम्पनीले निर्माण गरिरहेको आयोजनाको काम अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।

९५ प्रतिशत बढी सिभिल संरचनाको काम पूरा भएको आयोजनाको बाँध क्षेत्रको काम सकिएको छ । २ हजार ८ सय १२ मिटर मुख्य सुरुङमध्ये २ हजार ६ सय ६२ मिटर बढी खन्ने काम पूरा भएको छ । कमजोर भौगोलिक अवस्थाका कारण सुरुङमा  पानी आइराख्ने भएकोले खन्न धेरै समय लागेको चित्रकारले बताए । सुरुङको ढलानको काम पनि भइरहेको छ ।

आयोजनाको सबै काम पूरा गरी २०७९ असारभित्र विद्युत उत्पादन गर्ने लक्ष्य छ । नेपाल विद्युत प्राधिकरणसँग भएको विद्युत खरिद सम्झौता (पिपिए) अनुसार आयोजनाबाट २०७७ जेठमा नै उत्पादन हुनुपर्ने थियो ।

यो तालिकामा विद्युत उत्पादन  सम्भव नभएपछि अर्को तालिका २०७७ मंसिरमा सर्याे । यो तालिकाबाट पनि विद्युत उत्पादन हुन नसकेपछि २०७८ माघ पहिलो साताभित्र विद्युत उत्पादन सुरु गर्ने लक्ष्य राखिएको थियो । विविध कारणले यो लक्ष्यमा समेत उत्पादन सुरु हुने अवस्था नदेखिएपछि नयाँ तालिका निर्धारण गरिएको हो ।

आयोजना स्थल दुर्गम क्षेत्रमा परेकाले पनि निर्माणमा आउने कठिनाईले विद्युत उत्पादन तालिका प्रभावित हुँदै आएको छ । निर्माण सामाग्री ढुवानी तथा प्रतिकुल मौसमको प्रभाव आयोजनाको निर्माणमा पर्दै आएको छ । पछिल्लो समयमा कोभिड–१९ महामारीका कारण कामदार तथा कर्मचारी नै संक्रमित हुँदा तथा निषेधाज्ञाका कारण पनि निर्माण प्रभावित हुँदा लक्ष्यअनुसार प्रगति हुन नसकेको कम्पनीले जनाएको छ ।

आयोजना सम्पन्न गर्न २ अर्ब २० करोड रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको छ । निर्माणाधीन ३ वटै आयोजनाबाट उत्पादन हुने विद्युत ३७ किलोमिटर दुरीमा रहेको बलाँच सबस्टेसनमा जोडिनेछ । प्रसारण लाइनको काम पनि अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।