काठमाडौँ । अष्ट्रेलियन कम्पनी ‘स्नोई माउन्टेन्स इन्जिनियरिङ कर्पोरेशन (स्मेक)’ ले नेपाली परामर्शदाता हाई हिमालय हाइड्रो कन्सल्ट प्रालि यहाँ गरेको कामको करिब १ करोड रुपैयाँभन्दा बढी रकम भुक्तानी नदिएको तथ्य बाहिर आएको छ ।
स्मेकले हाई हिमालयलाई ताप्लेजुङमा रेमिट हाइड्रो लिमिटेडद्वारा निर्माणाधीन ७०.३ मेगावाटको सिम्बुवा खोला जलविद्युत् आयोजनाका लागि परीक्षण सुरुङ खन्ने जिम्मेवारी दिएको थियो । कम्पनीले काम गरे पनि स्मेकले त्यसको भुक्तानी नदिएको हो । स्मेकले सिम्बुवा खोलाको सम्भाव्यता अध्ययन अद्यावधिक, विस्तृत इन्जिनियरिङ तथा ठेक्का कागजात तयार लगायत कामको जिम्मा पाएको थियो । त्यसमध्येको परीक्षण सुरुङको काममात्र पेटी ठेक्काको रूपमा हाई हिमालयलाई दिइएको थियो ।
स्मेक र हाई हिमालयबीच सिम्बुवा खोलाको २ सय मिटर परीक्षण सुरुङ खन्ने गरी सन् २०१९ मा सम्झौता भएको थियो । सम्झौतामा स्मेकका आवासीय निर्देशक रेशम ढकाल र हाई हिमालयका प्रबन्ध निर्देशक तारानाथ सापकोटाले हस्ताक्षर गरेका थिए ।
सन् २०१९, नोभेम्बरमा सुरु गरी २० महिनामा पूरा गर्ने सम्झौता थियो तर स्मेकले कञ्चनजंगा संरक्षण क्षेत्रबाट निर्माणको पूर्ण स्वीकृति लिन नसक्दा शतप्रतिशत काम हुन नसकेको हाई हिमालयले जनाएको छ । हाई हिमालयका अनुसार शतप्रतिशत काम नभएका कारण ठेक्का अनुसारको ३ करोड रुपैयाँको सट्टा १ करोड ९० लाख रुपैयाँ पाउन गरी द्विपक्षीय सहमति भयो । उक्त रकममध्ये १ करोड १० लाख रुपैयाँ ५ वर्ष बितिसक्दा समेत नपाएको गुनासो छ ।
हाई हिमालयले परीक्षण सुरुङ खन्ने क्रममा ३५ जना नेपाली सेनाको टुकडी रहने गरी क्याम्प निर्माण गरेको र त्यहाँ ६–७ महिना सेना बसेको थियो । स्मेककै कारण पूर्णरूपमा काम हुन नसकेको बताइएको छ ।
लामो समयसम्म रकम भुक्तानी नपाउँदा हाई हिमालयले स्मेक विरुद्ध मुद्दा दायर गर्ने तयारीमा रहेको बताइएको छ । स्मेक त्यही कम्पनी हो, जसले ७ सय ५० मेगावाटको पश्चिम सेती जलाशय जलविद्युत् आयोजना विकास गर्ने भन्दै १७ वर्षसम्म ओगडेर अन्त्यमा नेपाल सरकारबाट निकालिएको थियो ।