गोबर अभावका कारण टिकापुरको बायो ग्यास प्लान्ट एक वर्षदेखि अलपत्र

काठमाडौं । कैलालीको टिकापुर नगरपालिकाले ५५ विपन्न घरपरिवारलाई बायोग्यासको सुविधा उपलब्ध गराउने गरी निर्माण गरेको प्लान्ट एक वर्षदेखि अलपत्र परेको छ ।

सामुदायिक छाडा चौपाया व्यवस्थापन गर्ने र त्यही चौपायाको गोबरबाट ग्यास उत्पादन गरेर विपन्न परिवारका लागि पाइप लाइनबाट घरमै ग्यास पुर्याउने भनिए पनि गोबरको अभाव र निर्माण कम्पनीले प्लान्ट नगरपालिकालाई हस्तान्तरण गर्न नसक्दा अलपत्र परेको हो ।

खोटेना भुराखानी सामुदायिक वनमा निर्माण भएको गौशालासँगै विपन्न परिवारलाई सहुलियतमा घरघरमा ग्यास पुर्याउने उद्देश्यले वैकल्पिक ऊर्जा प्रर्वद्धन केन्द्र र नगरपालिकाको संयुक्त लगानीमा निर्माण भएको आयोजना समयमा हस्तान्तरण नहुँदा त्यसको लाभ उठाउन नसकिएको नगरपालिकाले जनाएको छ ।

एक करोड ६० लाख १४ हजार रुपैयाँमा बनेको प्लान्ट निर्माणको काम नेपाल ऊर्जा विकास कम्पनीले पाएको थियो । आर्थिक वर्ष २०७६÷७७ भदौदेखि काम सुरु भएको थियो । नगरपालिकाका इञ्जिनियर नवराज जोशीले यसबाट नगरपालिकाभित्रका सामुदायिक चौपाया व्यवस्थापनसँगै स्थानीयले ग्यास प्राप्त गर्ने गरी काम थालिएको बताए ।

’अहिलेसम्म बायोग्यास प्लान्ट निर्माण कम्पनीकै स्वामित्वमा छ, हाम्रो स्वामित्वमा आउन सकेको छैन,’ जोशीले भने, ‘हाम्रो स्वामित्वमा आएपछि ग्यास वितरणलगायतका काम नगरपालिकाले अगाडि बढाउँछ ।’

कम्पनीका श्रीराम अधिकारीले नगरपालिकालाई प्लान्टको स्वामित्व ग्रहणका लागि धेरै पटक पत्राचार गरेको बताए । त्यसको प्रतिक्रिया नआएपछि हस्तान्तरणमा समस्या भएको उनको भनाइ छ । ‘नगरपालिकाले ग्यास बालेर हस्तान्तरण गर भन्छ । ग्यास बाल्न गोबर नै छैन’, उनले भने, ‘यो चैतभित्र हस्तान्तरण गर्ने भनेका छौँ, नगरपालिकालाई गोबरको व्यवस्थापनका लागि खबर गरेका छौँ, सम्भवतः चैतभित्र हस्तान्तरण हुन्छ ।’

चौपायालाई आहाराको व्यवस्थापनमा ध्यान दिन सकेपछि मात्रै बायोग्यास प्लान्ट निरन्तर सञ्चालनमा रहन सक्ने पनि उनले बताए । उनले शुरुवाती चरणमा बढी गोबर चाहिने भएकाले गोबर व्यवस्थापन चुनौती बनेको बताए ।

नगरपालिकाले गोबर ग्यास उत्पादन मात्रै नभई गौशालामा दूध संकलन केन्द्र स्थापनाका लागि भवन निर्माण शुरु गरेको छ । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारको सहयोगमा दूध संकलन केन्द्रका साथै चौपायालाई पानीका लागि ट्यांकी, सिसी क्यामेरा, गोबर व्यवस्थापनका लागि ट्रस्ट, आहारा खुवाउने साधन, दूध संकलनका लागि भाडाको व्यवस्थापन शुरु गरेको छ ।

नगरपालिकाले उक्त बायोग्यास प्लान्टबाटै फोहोरको व्यवस्थापन गर्ने तयारीसमेत गरेको छ । बजार क्षेत्रबाट संकलन भएको सड्ने फोहरलाई ग्यास उत्पादनमा प्रयोग गर्ने र त्यसबाट प्रशोधन भएको बाँकी वस्तुलाई मल बनाएर किसानलाई सहुलियतमा वितरण गर्ने योजना रहेको नगरपालिका नगर प्रमुख रामलाल डगौरा थारुले बताए । निर्माण कम्पनीले प्लान्ट नगरपालिकालाई हस्तान्तरण नगरेका कारण सञ्चालनमा ढिलाइ भएको थारुले बताए ।