ऊर्जा खबर
काठमाडौं । निर्माण पूरा भई गत आर्थिक वर्ष (आव २०७७/७८) को अन्त्यदेखि सञ्चालनमा रहेको ४५६ मेगावाटको माथिल्लो तामाकोसीले अर्थतन्त्रको ग्राफलाई ह्वात्तै माथि उकासेको छ । कूल गार्हस्थ उत्पादन (जिडिपी) मा विद्युत तथा ग्यास क्षेत्रको कूल मूल्य अभिवृद्धि (जिभिए) साढे ३६ प्रतिशतभन्दा बढी हुनुमा मुख्यतः तामाकोसीको योगदान देखिएको हो ।
केन्द्रीय तथ्यांक विभागले आज (बैशाख १५ गते) चालू आर्थिक वर्षको ६ देखि ९ महिनासम्मको उपलब्ध तथ्यांकको अध्ययन र बाँकी अवधिमा हासिल हुने उपलब्धिको अनुमानका आधारमा उल्लेखित विवरण बाहिर ल्याएको हो । विभागका अनुसार विद्युत, ग्यास, वाष्प तथा वातानुकुलित आपूर्ति सेवाले चालू आवको जिडिपीमा १.३७ प्रतिशत योगदान दिने अनुमान गरिएको छ ।
यस क्षेत्रको कूल मूल्य अभिवृद्धि (जिभिए) अघिल्लो आर्थिक वर्ष (आव २०७७/७८) को तुलनामा चालू आवमा ३६.६७ प्रतिशतले वृद्धि हुने अनुमान गरिएको छ । अघिल्लो आवको अन्त्यमा माथिल्लो तामाकोसीबाट विद्युत उत्पादन सुरु भएका कारण यस क्षेत्रको मूल्य अभिवृद्धिमा उल्लेख्य सुधार भएको जनाइएको छ ।
यसैगरी, द्वित्तीय क्षेत्र अन्तर्गतका उद्योग, विद्युत तथा ग्यास, पानीको आपूर्ति र निर्माण क्षेत्रको जिडिपीमा १३.७ प्रतिशत योगदान रहने प्रारम्भिक अनुमान गरिएको छ । अघिल्लो आवको तुलनामा चालू आव २०७८/७९ मा यस क्षेत्रको जिभिए वृद्धिदर स्थिर मूल्यमा १०.२९ प्रतिशतले वृद्धि हुने अनुमान गरिएको छ ।
यहाँ पनि माथिल्लो तामाकोसीबाट विद्युत उत्पादन भएपछि यसले निर्माण कार्य तथा औद्योगिक उत्पादनमा वृद्धि गराएको उल्लेख छ । तामाकोसीकै कारण भारतबाट आयात गर्नुपर्ने विद्युतमा समेत उल्लेख्यमात्रामा कमी आएको छ ।
चालू आवको ६ देखि ९ महिनासम्मको आर्थिक क्षेत्रहरूसँग सम्बन्धित आँकडा तथा सूचनाहरूको विश्लेषणका आधारमा जिडिपीको वृद्धिदर ५.४९ प्रतिशत हुने प्रारम्भिक अनुमान रहेको छ । सोही वृद्धिदर गत आवमा ३.८३ प्रतिशत अनुमान गरिएको र आव २०७६/७७ मा २.४२ प्रतिशत ऋणात्मक रहेको विभागले उल्लेख गरेको छ ।
बुहत् आर्थिक क्षेत्रअनुसार चालू आवमा प्राथमिकता क्षेत्रको २.४४, द्वित्तीय क्षेत्रको १०.२९ र सेवा क्षेत्रको ५.९३ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हुने अनुमान गरिएको छ । प्राथमिक अन्तर्गतको कृषि, वन तथा मत्स्य र खानी उत्खनन् क्षेत्रले चालू आवमा कूल जिडिपीको २४.५ प्रतिशत योगदान पुर्याउने प्रारम्भिक अनुमान छ ।
यस्तै, सेवा अन्तर्गत थोक तथा खुद्रा व्यापार, आवास तथा भोजन सेवा, यातायात तथा भण्डारण, वित्तीय मध्यस्थता, घरजग्गा कारोबार, पेशागत तथा प्रशासनिक व्यावसायिक सेवा, सार्वजनिक प्रशासन तथा रक्षा, शिक्षा, स्वास्थ्य र अन्य सेवाहरू पर्दछन् । यो क्षेत्रले चालू आवमा कूल जिडिपीमा ६१.८ प्रतिशत योगदान पुर्याउने अनुमान छ ।
चालू आवको जिडिपीमा अनुमानित ५.६५ प्रतिशत योगदान दिएको उद्योग क्षेत्रको कूल मूल्य अभिवृद्धि ६.१४ प्रतिशत रहने प्रारम्भिक अनुमान छ । जिडिपीमा निर्माण क्षेत्रले ६.१७ प्रतिशत योगदान पुर्याउने अनुमान रहेकोमा चालू आवमा यस क्षेत्रको जिभिए ९.५१ प्रतिशत हुने प्रारम्भिक अनुमान रहेको छ ।
