शाक्यको मुद्दा २०औं पटक पनि स्थगित; सर्वोच्चमा कहिलेसम्म शक्तिको दुरुपयोग ?

काठमाडौं । नेपाल विद्युत प्राधिकरणका तत्कालीन कार्यकारी निर्देशक हितेन्द्रदेव शाक्यले आफूलाई नियमविपरित पदबाट हटाएको भन्दै डेढ वर्ष अगाडि सर्वोच्च अदालतमा दायर गरेको रिट आइतबार (बैशाख ३ गते) पनि स्थगित भएको छ । आइतबार सुनुवाईका लागि साप्ताहिक सूचीको दोस्रो नम्बरमै रहे पनि अदालतकै कारणले बेन्चमै नचढाई रोकिएको हो ।

शाक्य आफूले ‘नियमानुसार काम गरिरहेको अवस्थामा तत्कालीन सरकारले कानुनी प्रक्रिया मिचेर आफूलाई हटाएको’ भन्दै दायर गरेको मुद्दाको फैसला रोकिएको यो २०औं पटक हो । यसअिघ चैत २३ गते पनि पेशीमा चढेको मुद्दाको फैसला हुन सकेन । साप्ताहिक सूचीमा दुई नम्बरमा रहेको पेशीको समेत फैसला स्थगित हुनुले कामु प्रधानन्यायाधीश हरिकृष्ण कार्की समेत राजनीतिक प्रभावमा फसेको आशंका गरिएको छ ।

शक्तिकै आडमा डेढ वर्षसम्म मुद्दा फैसला नहुँदा आफूले मानसिक तनाब भोग्नु परेको शाक्यले बताउँदै आएका छन् । उता, वर्तमान कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङलाई पनि मुद्दाको भारी बोकेर हिँडिरहनु परेको छ । शाक्यले दायर गरेकै समयमा सोही प्रकृतिका धेरै मुद्दाको छिनोफानो त्यतिबेलै भइसके पनि यसको भने किनारा लाग्न सकेको छैन ।

‘जो व्यक्तिलाई मुद्दा जित्छु भन्ने पूर्ण विश्वास हुँदैन, उसले पटक–पटक मुद्दा सार्ने, अदालतलाई प्रभाव पार्ने हर्कत गरिरहन्छ,’ प्राधिकरणका एक पूर्वकार्यकारी निर्देशकले ऊर्जा खबरसँग भने, ‘यसलाई विशुद्ध राजनीतिक हतियार बनाइयो, साप्ताहिक पेशीको दोस्रो नम्बरमा रहेको निवेदनसमेत बेन्चमा नचढ्नु भनेको दुर्भाग्य हो ।’

बहालवाला कामु प्रधानन्यायाधीश कार्कीले आफू पूर्ण प्रधानन्यायाधीश हुन सक्दिन कि भन्ने चिन्ताले प्रधानमन्त्रीका विषयमा केही बोल्न नसक्ने र फैसला पनि रोकेर राख्ने आरोप लाग्न थालेको छ । आइतबारमा शाक्यको मुद्दा बेन्चमा चढ्न नसक्नुमा घिसिङले नै कार्कीलाई प्रलोभनमा पारेको शंका गरिएको छ ।

प्रधानन्यायाधीशका विषयमा पटक–पटक हुने सरकार र सर्वोच्चबीचको किचलो, पेशी तोक्ने क्रममा हुने न्यायाधीशहरूको सेटिङ, आर्थिक मिलेमतो जस्ता कारणले शाक्यको मुद्दा आजसम्म फैसला लम्बिँदै गएको छ । यद्यपि, अब बैशाखभित्र यसको किनारा लाग्ने सर्वोच्च स्रोतले नै बताएको छ ।
सुरुमा २०७८ साल भदौ २ गते शाक्यको मुद्दाको पेशी १०औं नम्बरमा थियो । त्यसको ६ दिनपछि अर्थात् भदौ ८ गते दोस्रो नम्बरमा रहेको मुद्दामा बहस हुन सकेन । त्यतिबेला तत्कालीन प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्रशम्शेर जबराले शाक्यको मुद्दाको पेशी आफ्नै बेन्चमा राखेका थिए तर अनेक राजनीतिक चलखेल तथा न्यायालयमा मौलाउँदै गएको विसंगीतका कारण २ नम्बरमा परेको मुद्दाको समेत फैसला हुन सकेन ।

त्यसपछि, हरेक पटक पेशी तोकिने गरे पनि बहस सर्दै गएका कारण आफूमाथि ठूलो अन्याय भएको शाक्यले बताएका छन् । ‘अन्तरिम आदेश नदिई १५ दिनको म्याद दिएर, ३ दिनभित्र हट्न÷हटाउन नपाउने गरी प्राथमिकताका साथ पेशी तोक्ने भनिएको थियो,’ उनले ऊर्जा खबरसँग भने, ‘समान प्रकृतिका अरू १२–१३ वटा मुद्दामा अन्तरिम आदेश जारी भएको र फैसला समेत भइसक्दा समेत मेरो मुद्दा सर्दै गएको छ ।’

२०७८ साल असोज ५ गतेको प्रधानन्यायाधीश जबराको इजलाशमा लेखिएको छ– ... हालको अवस्थाबाट निवेदकलाई पदबाट हटाइएको भन्ने नदेखिएकोले मागबमोजिम अन्तरिम आदेश जारी गर्नु परेन । विपक्षीहरूबाट लिखित जवाफ आएपछि ३ दिनभित्र दुवै पक्षबाट हट्न हटाउन नपाउने गरी पेशी तोकी पेश गर्नू । 

डेढ वर्षअघि लेखिएको ‘३ दिनपछि’ भन्ने वाक्यांशको कार्यान्वयन अहिलेसम्म भएको छैन । यसले पनि न्यायालयलाई आर्थिक चलखेलले गाँजेको र न्यायाधीशले त्यसैको प्रलोभनका काम गर्ने गरेको प्रस्ट हुन्छ । आफू पदमा टिकिरहन प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक घिसिङले न्यायाधीशहरूलाई प्रलोभनमा पारेर मुद्दाको फैसला सार्न भूमिका खेलेको भन्ने आरोप सार्वजनिकरूपमा उनीमाथि लाग्दै आएको छ ।

प्रचलित कानुनको अधिनभित्र रहेर वरिष्ठताको आधारमा २०७७ माघ २६ गतेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले शाक्यलाई ४ वर्षका लागि कार्यकारी निर्देशक नियुक्ति गर्ने निर्णय गरेको थियो । तत्कालीन समयमा केपी शर्मा ओलीको सरकार रहेको र लगत्तै नेपाली काँग्रेस र नेकपा माओवादीको साझेदार सरकार बनेपछि शाक्यलाई हटाएर पुनः अघिल्ला कार्यकारी निर्देशक घिसिङलाई दोहोर्याइएको थियो ।

आफूले नियमभित्र रहेर काम गरिरहेको अवस्थामा बिनाकारण हटाइएको पत्र दिएपछि शाक्य २०७८ साल साउन ३२ गते सर्वोच्चमा रिट दायर गरेका थिए । उनले त्यतिबेला, सरकार तथा मन्त्रिपरिषद् तथा प्रधानमन्त्रीको कार्यालय, ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालय, ऊर्जा मन्त्री, ऊर्जा सचिव, प्राधिकरण सञ्चालक समिति, जल तथा ऊर्जा आयोगको सचिवालय र कुलमान घिसिङलाई विपक्षी बनाएर रिट निवेदन दायर गरेका थिए ।