निर्माण सुरु भएको ५ वर्षमा तनहुँ जलविद्युत् आयोजनाको काम ५१ प्रतिशत सकियो

काठमाडौँ । १४० मेगावाटको तनहुँ जलविद्युत् आयोजनाको निर्माण सुरू भएकाे ५ वर्षमा बल्ल आधा काम पूरा भएकाे छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको सहायक कम्पनी तनहुँ हाइड्रो पावर लिमिटेडद्वारा निर्माणाधीन आयोजनाको ५१.४४ प्रतिशत भौतिक प्रगति र ४६.३४ प्रतिशत आर्थिक प्रगति भएकाे हाे । 

तनहुँको ऋषिङ गाउँपालिका– १ मा निर्माणाधीन उक्त आयोजनाको निर्माण ३ प्याकेजकाे ठेक्कामार्फत भइरहेको छ । पहिलो प्याकेजको २७.७५ प्रतिशत भौतिक र २३.८८ प्रतिशत आर्थिक प्रगति भएको छ । प्याकेज २ को ५१.१४ प्रतिशत भौतिक र ४४ प्रतिशत आर्थिक प्रगति भएको छ भने प्याकेज ३ को ७६.५ प्रतिशत भौतिक र ७२.६ प्रतिशत आर्थिक प्रगति हासिल भएको जनाइएको छ । 

तीनवटै प्याकेजको काम तीव्र गतिमा भइरहेको र आयोजनाको प्रगति सन्तोषजनक रहेको कम्पनीले जानकारी दिएको छ । आयोजनाको काम निर्धारित मिति सन् २०२६ मै सम्पन्न गर्ने लक्ष्यसहित अगाडि बढाइएको छ ।

आयोजनाको महत्वपूर्ण काम रहेको बाँध निर्माण द्रुत गतिमा भइरहेको छ । ऋषिङ गाउँपालिका–१ र व्यास नगरपालिका–५ सिमाना भएर बग्ने सेती नदीलाई १४० मिटर अग्लो कङ्क्रिट मुख्य बाँध निर्माणस्थलभन्दा माथिल्लो तटीय क्षेत्रबाट ६२६.९२ मिटर लामो सुरुङ निर्माण गरी फर्काइएको छ ।

डाइभर्सन सुरुङमार्फत फर्काइएको पानीलाई मुख्य बाँध निर्माणस्थलबाट तल्लो तटीय क्षेत्रमा पुनः सेती नदीमा खसालिएको छ । बाँध निर्माणका लागि नदी फर्काउने कामलाई महत्वपूर्ण मानिन्छ । सन् २०२१ बाट निर्माण सुरु भएको डाइभर्सन टनेल हालै निर्माण सम्पन्न भएपछि नदी फर्काउने काम गरिएको हो ।

अब मुख्य बाँध निर्माण अवधिसम्मका लागि नदी फर्काउनका करिब ४० मिटर अग्लो अस्थायी कङ्क्रिट बाँध (कफर ड्याम) निर्माण गरिने छ । उक्त बाँध आगामी मनसुन सुरु हुनुभन्दा पहिले नै निर्माण सक्ने गरी काम भइरहेको आयोजना प्रमुख राजभाइ शिल्पकारले बताए ।

आयोजनाको प्याकेज–१ अन्तर्गत १४० मिटर अग्लो बाँध निर्माणका लागि सोङ्ददा कर्पोरेसन, भियतनाम–कालिका कन्सट्रक्सन प्रालि. नेपाल जेभीसँगकोे ठेक्का सम्झौता विसं २०७८ भदौ १४ गतेबाट कार्यान्वयनमा आएको थियो ।

आयोजनाको सुरुङ, विद्युत् गृह निर्माण र हाइड्रोमेकालिन तथा इलेक्ट्रोमेकानिकल उपकरण आपूर्ति, जडान तथा सञ्चालनलगायतका प्याकेज–२ को निर्माण कार्यका लागि सिनो हाइड्रो कर्पोरेसन, चीनसँग विसं २०७५ असोज १५ गतेखरिद सम्झौता भएको थियो ।

निर्माण सुपरिवेक्षण परामर्शदाताले खरिद सम्झौता बमोजिम निर्माण कार्य सुरु गर्न कार्यादेश जारी गरेपश्चात सिनो हाइड्रोले विसं २०७५ माघ ६ गतेबाट आयोजनास्थलमा परिचालित भइ निर्माण कार्य जारी राखेको छ ।

भूमिगत विद्युत् गृह खन्ने कार्य सम्पन्न गरी कङ्क्रिटिङ तथा टर्वाइनलगायतका उपकरणहरू जडान भइरहेको छ । टेलरेस सुरुङ निर्माण सम्पन्न भएको छ भने मुख्य सुरुङ खन्ने काम भइरहेको छ । प्याकेज–३ अन्तर्गत दमौलीबाट चितवनको भरतपुरसम्म २२० केभीको डबल सर्किट प्रसारण लाइन निर्माणका केइसी इन्टरनेशनल लिमिटेड, भारतसँग विसं २०७५ पुस १० गते भएको खरिद सम्झौता विसं २०७५ फागुन १० मा कार्यान्वयनमा आएको थियो ।

३४.७ किलोमिटर लामो प्रसारण लाइनमा पर्ने ९४ टावरमध्ये ७४ टावरहरूको जग हालिएको छ । सोह्र टावरको जग संरक्षण गर्ने कार्य सम्पन्न भएको छ भने तीन स्थानमा जारी छ । यस अवधिमा निर्माण व्यवसायीले टावरका विभिन्न उपकरण छिर्कनेमा रहेको स्टोरमा आपूर्ति गरेको जनाइएको छ ।

आयोजनाको सामाजिक विकास कार्यक्रमअन्तर्गत तनहुँमा विद्युतीकरण गर्न नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको आयोजना व्यवस्थापन निर्देशनालयमार्फत तनहुँ ग्रामीण विद्युतीकरण तथा वितरण प्रणाली सुदृढीकरण परियोजना सम्पन्न भएको छ ।

यसअन्तर्गत स्थानीय रुपमा विद्युत् आपूर्तिका लागि घिरिङ–४ र बन्दीपुर गाउँपालिका–६ मा ३३/११ केभीका दुई सवस्टेसन निर्माण गरी सञ्चालनमा ल्याइएको छ । उक्त सवस्टेसनसम्म विद्युत् पुर्‍याउन ३३ केभी लाइन निर्माण गरिएको छ । तनहुँको विद्युत् आपूर्तिलाई पर्याप्त, भरपर्दो र गुणस्तरीय बनाउन विभिन्न ठाउँहरूमा विभिन्न क्षमताका वितरण ट्रान्सफर्मर जडान र ११ केभी लाइन निर्माण गरिएको छ ।

कम्पनीको पुँजी संरचना तथा वित्तीय व्यवस्थापन आयोजनाको कूल लागत (प्रसारण लाइन, ग्रामीण विद्युतीकरण तथा निर्माण अवधिको ब्याजसमेत) ५० करोड ५० लाख अमेरिकी डलरका लागि एडिबिले १५ करोड, जापान अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग नियोग (जाइका) ले १८ करोड ४० लाख, युरोपियन लगानी बैंकले ८ करोड ५० लाख र नेपाल सरकार/नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले ८ करोड ६० लाख डलर बेहोर्ने गरी वित्तीय व्यवस्थापन गरिएको छ ।

१७७० स्थानीयलाई रोजगारी

निर्माणाधीन आयोजनामा तनहुँभित्रका १७७० जनाले रोजगारी पाएका छन् । प्रभावित स्थानीय तह र जिल्लाभित्रका बासिन्दालाई रोजगारी दिने उद्देश्यसहित प्याकेज एक, प्याकेज दुई र प्याकेज तीनमै स्थानीयलाई रोजगारीको व्यवस्था मिलाइएको कम्पनीका प्रबन्ध सञ्चालक किरणकुमार श्रेष्ठले जानकारी दिए । 

आयोजनाबाट प्रभावित घरधुरीमध्येबाट ३२, प्रभावित वडाबाट १५७७ र प्रभावित क्षेत्रबाट १६१ गरी तनहुँभित्रका १७७० जनाले रोजगारी पाएका छन् । त्यसमध्ये प्याकेज १ मा १३०, प्याकेज २ मा १९७, प्याकेज ३ मा २० जनाले रोजगारी पाएका छन् । यस्तै कम्पनीमा ४१, पिएससीतर्फ ९ र सिडिपीमा १३६६ जनाले रोजगारी पाएका छन् । सबै प्याकेजमा तनहुँ बाहिरका १४१ र विदेशी १४५ जनाले रोजगारी पाएको आयोजनाले जनाएको छ । सबैगरी जम्मा २९५६ जनाले रोजगारी पाएका छन् ।